قانون شناخت فرستادگان الهی در تنخ (عهد عتیق)

قانون شناخت فرستادگان خد-ا شامل مواردی است که از طریق آن‌ها می‌توان فرستاده‌ی الهی را شناخت و وی ‌را از مدعیان دروغین تمییز داد. این قانون در هر فرستاده‌‌ی خد-اوند وجود دارد و عبارت است از:

اول: وجود نص و تأکید بر آن فرستاده از سوی خداوند (مستقیم یا غیرمستقیم)

دوم: داشتن علم و حکمت، به‌گونه‌ای که سایر مردم از ارایه‌ی چنین حکمتی عاجز باشند.

سوم: دعوت به حاکمیت خد-اوند و اقرار به آن.

این سه، قوانینی هستند که مسیر شناخت فرستاده خد-اوند را هموار می‌نمایند. در ادامه در هر بخش، هر یک از این قوانین را با ذکر مثالی از کتاب مقدس اثبات خواهیم کرد.

1 - نص یا وصیت

یکی از این قوانین ثابت «نص [تأکید] یا وصیت» است، بدین طریق که خد-اوند فرستاده‌ی خویش را از طریق وحی معرفی می‌نماید.

فرمان به مُشِه رَبِنو (موسی) به‌جهت وصیت به يِهُوشوعَ (یوشع):

تثنیه 14:31

و خد-اوند به‌ موسی‌ گفت‌: «اینك‌ ایام‌ مردن‌ تو نزدیك‌ است‌؛ یوشع‌ را طلب‌ نما و در خیمه‌ اجتماع‌ حاضر شوید تا او را وصیت نمایم‌.» پس‌ موسی‌ و یوشع‌ رفته‌، در خیمه‌ اجتماع‌ حاضر شدند.

 فرمان الهی به الیاهو هناوی (ایلیا) به‌جهت نص بر الیشع  بن شافاط:

 1 پادشاهان 16:19

و ییهُو ابن نِمْشی را به پادشاهی اسرائیل مسح نما، و اَلِیشَع بن شافاط را که از آبَل مَحُولَه است، مسح کن تا به جای تو نبی بشود.

 برای درک اهمیت نص و تاکیدات در نزد اسرائیلیان، می‌توان به آیات زیر اشاره کرد:

 اول تواریخ 11: 1-3

و تمامی اسرائیل نزد داود در حَبْرُون جمع شده، گفتند: اینک ما استخوان‌ها و گوشت تو می‌باشیم و قبل از این نیز هنگامی‌که شاؤل پادشاه می‌بود، تو اسرائیل را بیرون می‌بردی و درون می‌آوردی؛ و یهُوَه خد-ایت تو را گفت که: تو قوم من اسرائیل را شبانی خواهی نمود و تو بر قوم من اسرائیل پیشوا خواهی شد و جمیع مشایخ اسرائیل نزد پادشاه به حَبْرُون آمدند و داود با ایشان به حضور خد-اوند در حَبْرُون عهد بست، و داود را برحسب کلامی که خد-اوند به واسطه سموئیل گفته بود به پادشاهی اسرائیل مسح نمودند.

به ‌راستی اگر وصیت نباشد، چگونه فرستادگان خد-اوند را بشناسیم!؟

2 - علم و حکمت

یکی دیگر از نشانه‌های انبیای خد-اوند بر طبق تَنَخ «برخورداری از علم و حکمت» است. نعمت علم و حکمت به همه‌ی فرستادگان خد-ا داده شده است و در واقع فرستادگان خد-اوند حکیم‌ترین مردمان هستند. پس آن، راهی است به جهت شناخت فرستادگان تایید شده خد-اوند.

اما قبل از بیان هر چیز، باید بدانیم که بخشنده حکمت چه کسی است!؟ در واقع بر طبق کتاب ميشلِه (امثال)، حکمت از سوی خد-اوند صادر می‌شود:

امثال 2: 6

خداوند بخشنده‌ی حکمت است و عقل و دانایی از جانب اوست.

 درکتاب قُوهِلِت (جامعه)  می‌خوانیم:  جامعه 9: 18

حکمت از اسلحه‌ی جنگ بهتر است...

 اما در ارتباط با علم و حکمت انبیای خد-اوند به آیات زیر دقت کنید:

 انتقال علم و تعلیم دادن فرایض و شرایع توسط مشه ربنو (موسی):

 خروج (شِمُوت) 18: 15-16

موسی به پدر زن خود گفت که «قوم نزد من می‌آیند تا از خدا مسألت نمایند. هرگاه ایشان را دعوی شود، نزد من می‌آیند، و میان هر کس و همسایه‌اش داوری می‌کنم، و فرایض و شرایع خدا را بدیشان تعلیم می‌دهم»

 علم و حکمت يِهُوشوعَ (یوشع):

 تثنيه (دِواريم) 34: 9

و یوشع بن نون از روح حکمت مملو بود، چون‌که موسی دست‌های خود را بر او نهاده بود و بنی اسرائیل او را اطاعت نمودند، و برحسب آن‌چه خد-اوند به موسی امر فرموده بود، عمل کردند.

 علم و حکمت شلومو (سلیمان):

 1 پادشاهان 4: 29-31

۲۹ و خد-ا به سلیمان حکمت و فطانت از حد زیاده و وسعت دل مثل ریگ کناره دریا عطا فرمود. 30 و حکمت سلیمان از حکمت تمامی بنی مشرق و از حکمت جمیع مصریان زیاده بود. ۳۱ و از جمیع آدمیان از اِیتانِ ازراحی و از پسران ماحُول، یعنی حِیمان و کلْکول و دَرْدَع حکیم‌تر بود و اسم او در میان تمامی امّت‌هایی که به اطرافش بودند، شهرت یافت.

و همچنین می توانیم به این آیات که گفتگوی يرميا (ارمیا) و خد-اوند را نشان می‌دهد، اشاره کنیم که ما را به یاد آیه جامعه (قُوهِلِت) 9: 18 می‌اندازد:

 ارمیا (یرمیا) 1: 6-10

۶ پس گفتم: «آه ای خد-اوند یهو-ه اینک من تکلّم کردن را نمی‌دانم چونکه طفل هستم.» ۷ اما خد-اوند مرا گفت: «مگو من طفل هستم، زیرا هر جایی که تو را بفرستم خواهی رفت و به هر چه تو را امر فرمایم تکلّم خواهی نمود. ۸ از ایشان مترس زیرا خد-اوند می‌گوید: من با تو هستم و تو را رهایی خواهم داد.» 9 آن‌گاه خد-اوند دست خود را دراز کرده، دهان مرا لمس کرد و خد-اوند به من گفت: «اینک کلام خود را در دهان تو نهادم. ۱۰ بدان که تو را امروز بر امّت‌ها و ممالک مبعوث کردم تا از ریشه برکنی و منهدم سازی و هلاک کنی و خراب نمایی و بنا نمایی و غرس کنی.»

3 - دعوت به حاکمیت خد-ا

یکی از نشانه‌های فرستادگان  خد-اوند اقرار به حاکمیت خد-ا و دعوت به سوی آن است، چراکه سلطنت از آنِ خد-اوند  می‌باشد. (مزامیر 28:22) ، (مزامیر 6:45) ، (مزامیر 2:47) .

و در 1تواریخ 29: 10-11 داود نبی به حاکمیت خداوند اقرار می‌نماید:

«10 آن‌گاه داوود در حضور تمامی جماعت خداوند را متبارک خوانده، گفت: «ای یهوه، خدای پدر ما اسرائیل، تو از ازل تا به ابد متبارک هستی. 11 ای خداوند، عظمت و قدرت و جلال و پیروزی و شوکت از آنِ توست، زیرا هر آن‌چه در آسمان و زمین است متعلق به توست. ای خداوند، پادشاهی از آنِ توست، و تو بر همگان چون سَر متعال هستی».

و همچنین این اقرار به تفویض حاکمیت خد-ا را در کلام شلومو (سلیمان) می‌خوانیم که در 1پادشاهان 2: 23-24 از قول او چنین آمده است:

«23 آن‌گاه سلیمان پادشاه به خداوند سوگند یاد کرده، گفت: خدا مرا سخت مجازات کند، اگر اَدونیا تاوان این سخن را به بهای جان خود نپردازد. 24 اکنون به حیات خداوند که مرا استوار ساخته و بر تخت پدرم داوود نشانیده و مطابق وعده‌اش، خاندانی برایم به پا داشته است سوگند، که همین امروز اَدونیا کشته خواهد شد».

شلومو به نکته‌ای مهم اقرار و به آن اشاره می‌نماید و آن این است که خدا-وند است که پادشاه را تعیین و نصب می‌نماید.

به عنوان مثال در ارتباط با داوید در 1تواریخ 3:11 آمده است:

«و جمیع مشایخ اسرائیل نزد پادشاه به حَبْرُون آمدند و داود با ایشان به حضور خداوند در حَبْرُون عهد بست، و داود را برحسب کلامی که خداوند به واسطه‌ی سموئیل گفته بود به پادشاهی اسرائیل مسح نمودند».

و همچنین در 1تواریخ 4:28 از قول داوید آمده است:

«لیکن یهو-ه خد-ای اسرائیل مرا از تمامی خاندان پدرم برگزیده است که بر اسرائیل تا به ابد پادشاه بشوم، زیرا که یهودا را برای ریاست اختیار کرد و از خاندان یهودا خاندان پدر مرا و از فرزندان پدرم مرا پسند کرد تا مرا بر تمامی اسرائیل به پادشاهی نصب نماید».

و همچنین می‌توان به 1تواریخ 5:28 رجوع نمود تا از انتخاب خدا-وند به‌جهت پادشاهی شلومو (سلیمان) آگاهی یابیم، آن‌جا که داوید در مورد شلومو بیان نمود: «و از جمیع پسران من، (زیرا) خد-اوند پسران زیاد به من داده است، پسرم سلیمان را برگزیده است تا بر کرسی سلطنت خداوند بر اسرائیل بنشیند».

اما تاریخ و کتاب مقدس نشان می‌دهد که مردم چندان علاقه ای به حکومت خد-اوند نداشته اند (1سموئیل 13:12-11)، همچنین در هوشع 4:8-2 این‌گونه می‌خوانیم:

«۲ اسرائیل نزد من فریاد می‌نمایند که ای خدای ما تو را می‌شناسیم. ۳ اسرائیل نیکویی را ترک کرده است. پس دشمنْ او را تعاقب خواهد نمود. ۴ ایشان پادشاهان نصب نمودند، اما نه از جانب من. سروران تعیین کردند، اما ایشان را نشناختم. از نقره و طلای خویش بت‌ها برای خود ساختند تا منقطع بشوند».